What is share market?

শ্বেয়াৰ মাৰ্কেট কি? ষ্টক মাৰ্কেটৰ মূল কথাবোৰ বুজি লওক!

আপুনি নিশ্চয় আপোনাৰ দৈনন্দিন জীৱনত “ষ্টক মাৰ্কেট”, “শ্বেয়াৰ মাৰ্কেট” আদি শব্দৰ কথা শুনিছে। গতিকে, শ্বেয়াৰ মাৰ্কেট কি? যদি আপুনি মাত্ৰ এজন গড় বিনিয়োগকাৰী, তেন্তে এই ইয়াৰ বিষয়ে বিশেষ নজনাকৈয়ে আপুনি ঠিকেই চলিব পাৰিব। কিন্তু যদি আপুনি দীৰ্ঘম্যাদীভাৱে ইয়াত আছে আৰু শ্বেয়াৰৰ ব্যৱসায় (share trading) কেনেকৈ কৰিব লাগে শিকিব বিচাৰে, তেন্তে কিছু মৌলিক জ্ঞান থকাটো অতি প্ৰয়োজনীয়। শ্বেয়াৰ মাৰ্কেট হৈছে এনে এক মৌলিক মঞ্চ যিয়ে ক্ৰেতা আৰু বিক্ৰেতাক একে ঠাইতে আনি বজাৰৰ সময়ত ৰাজহুৱাভাৱে তালিকাভুক্ত শ্বেয়াৰ (listed share) ৰ ব্যৱসায় কৰে। ভাৰতত দুটা প্ৰধান ষ্টক এক্সচেঞ্জ (Stock exchange) আছে। এটা হৈছে নেশ্যনেল ষ্টক এক্সচেঞ্জ (NSE) আৰু আনটো হৈছে বম্বে ষ্টক এক্সচেঞ্জ (BSE)। গতিকে, শ্বেয়াৰ বজাৰৰ মূল কথাবোৰ বুজি আৰম্ভ কৰোঁ আহক।

শ্বেয়াৰ মাৰ্কেটত কিয় বিনিয়োগ কৰিব লাগে ? (Why invest in share market in Assamese?) 
কিংবদন্তি Warren Buffet ৰ ভাষাত, “বিনিয়োগ হ’ল, এতিয়া অধিক ধন ৰাখিছে যাতে ভৱিষ্যতে অধিক লাভ কৰিব পাৰে।” যদিও কিছুমানৰ মতে ‘শ্বেৰত বিনিয়োগ’ কৰাটো এটা বিপদজনক (risky) প্ৰস্তাৱ, অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে আপোনাৰ ধন সঠিক শ্বেয়াৰত দীৰ্ঘ সময়ৰ বাবে ৰাখিলে মুদ্ৰাস্ফীতিক (inflation) পৰাস্ত কৰাৰ সমাধান হ’ব পাৰে। তদুপৰি ই আনকি সোণ আৰু ৰিয়েল এষ্টেটতকৈও উন্নত বিনিয়োগৰ বিকল্প হ’ব পাৰে। এইখিনিতে ক’ব পাৰি যে যদি সঠিক ধৰণৰ শ্বেয়াৰত বিনিয়োগ কৰা হৈছে তেন্তে ই বিনিয়োগকাৰী সকলক লাভৰ ক্ষেত্ৰত সহায় কৰিব পাৰে।
ষ্টক মাৰ্কেটত বিনিয়োগ কৰাৰ সুবিধাবোৰ (The advantages of investing in the stock market in Assamese) -
~ কম সময়তে অধিক লাভৰ সম্ভাৱনা
শ্বেয়াৰ মাৰ্কেট বিনিয়োগৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ সুবিধাটো হ’ল বেংকৰ এফ ডি, চেভিং একাউণ্ট আদিৰ দৰে অন্যান্য বিনিয়োগৰ পথৰ তুলনাত ইয়াৰ কম সময়ৰ ভিতৰতে মুদ্ৰাস্ফীতিতকৈ বেছি ৰিটাৰ্ণ সৃষ্টি কৰাৰ সম্ভাৱনা আছে।
~ কোম্পানীটোৰ মালিকীস্বত্বৰ (Ownership) অংশীদাৰিত্ব
যেতিয়া আপুনি ৰাজহুৱা তালিকাভুক্ত কোম্পানী এটাৰ শ্বেয়াৰ কিনে, তেতিয়া আপোনাৰ শ্বেয়াৰৰ আকাৰ যিমানেই সৰু নহওক কিয়, ই আপোনাক কোম্পানীটোৰ ওপৰত সমানুপাতিক নিয়ন্ত্ৰণ দিয়ে। শ্বেয়াৰৰ এই মালিকীস্বত্বই পাছলৈ আপোনাক ভোটাধিকাৰ প্ৰদান কৰিব আৰু আপুনি লভ্যাংশ (dividend) , বোনাছ আদি লাভ কৰিব।
~ যথেষ্ট পৰিমাণৰ লিকুইডিটি (High liquidity)
অন্যান্য বিনিয়োগৰ পথৰ দৰে শ্বেয়াৰৰ কোনো লক-ইন পিৰিয়ড নাথাকে। বিনিয়োগকাৰীয়ে কেইছেকেণ্ডমানৰ ভিতৰতে ষ্টক এক্সচেঞ্জৰ জৰিয়তে শ্বেয়াৰ ক্ৰয়-বিক্ৰয় কৰিব পাৰিব।
~ আপোনাৰ অধিকাৰ SEBI ৰ দ্বাৰা সুৰক্ষিত
শ্বেয়াৰ বজাৰখন  Securities and Exchange Board of India (SEBI) ৰ দ্বাৰা নিয়ন্ত্ৰিত হয়। শ্বেয়াৰহোল্ডাৰৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ SEBI য়ে দালাল (broker), উপ-দালাল (sub-broker), উপদেষ্টা আৰু ষ্টক এক্সচেঞ্জৰ দৰে বজাৰ অংশগ্ৰহণকাৰীসকলক কঠোৰভাৱে নিৰীক্ষণ কৰে।
এইখিনিতে মই শ্বেয়াৰ কৰিবলৈ ভাল পাম যে যদি আপুনি ষ্টক মাৰ্কেটৰ বিষয়ে অধিক জানিব বিচাৰে, তেন্তে আপুনি আমাৰ স্ব-গতিশীল পাঠ্যক্ৰম "Stock Market ৰ সম্পূৰ্ণ পাঠ্যক্ৰম" ত যোগদান কৰিব পাৰে।

শ্বেয়াৰ মাৰ্কেটত কেনেকৈ বিনিয়োগ কৰিব পাৰি? (How to Invest in Share Market in Assamese?)

প্ৰথমতে, শ্বেয়াৰ মাৰ্কেটত বিনিয়োগ কৰিবলৈ আপুনি এটা ডেমেট আৰু ট্ৰেডিং একাউণ্ট (Demat & Trading) খুলিব লাগিব। সেইটো বাধ্যতামূলক ৷ কিছুমান broker এ আপোনাক বিনামূলীয়াকৈ Demat account খোলাৰ অনুমতি দিয়ে ৷ 
ইয়াৰ পিছত আপোনাৰ Demat আৰু trading একাউণ্টত লগ ইন কৰক আৰু আপুনি কিনিব আৰু বিক্ৰী কৰিব বিচৰা শ্বেয়াৰসমূহ বাছি লওক। সেই শ্বেয়াৰসমূহ কিনিবলৈ আপোনাৰ একাউণ্টত প্ৰয়োজনীয় ধন থকাটো নিশ্চিত কৰক। ইয়াৰ বাবে আপুনি প্ৰয়োজনীয় নথিপত্ৰ উপস্থাপন কৰিব লাগিব। সফল পৰীক্ষণৰ পিছত আপোনাৰ একাউণ্ট খোলা হ’ব।
আপুনি যিটো মূল্যত শ্বেয়াৰ ক্ৰয় আৰু বিক্ৰী কৰিব বিচাৰে সেইটো নিৰ্বাচন কৰক। তাৰ পিছত ক্ৰেতা/বিক্ৰেতাই সেই অনুৰোধ পূৰণ হোৱালৈ অপেক্ষা কৰক।
লেনদেন শেষ হ’লে হয় আপুনি কিনা বা বিক্ৰী কৰা ষ্টকৰ বাবে শ্বেয়াৰ বা ধন লাভ কৰিব।

শ্বেয়াৰ বজাৰৰ প্ৰকাৰ (Types of Share Market in Assamese) - 

শ্বেয়াৰ বজাৰক দুটা ভাগত ভাগ কৰিব পাৰি, যথা প্ৰাথমিক (Primary) আৰু গৌণ (Secondary) বজাৰ।

প্ৰাথমিক বজাৰ (Primary Market)

এটা কোম্পানী ষ্টক মাৰ্কেটত তালিকাভুক্ত হোৱাৰ আগতে তেওঁলোকে প্ৰাইমেৰী মাৰ্কেটত প্ৰৱেশ কৰে। প্ৰাথমিক বজাৰত প্ৰৱেশৰ উদ্দেশ্য হৈছে ধন সংগ্ৰহ কৰা আৰু যদি কোম্পানীয়ে প্ৰথমবাৰৰ বাবে তেওঁলোকৰ শ্বেয়াৰ বিক্ৰী কৰিছে তেন্তে ইয়াক Initial public offer (IPO) বুলি জনা যায়।

গৌণ বজাৰ (Secondary Market)

প্ৰাথমিক বজাৰত শ্বেয়াৰ বিক্ৰী হোৱাৰ পিছত গৌণ বজাৰ (Secondary Market)  ত ব্যৱসায় কৰা হয়। গৌণ বজাৰত হোৱা লেনদেন, যাক ট্ৰেড বুলি কোৱা হয়, ষ্টক এক্সচেঞ্জত সংঘটিত হয়। ইয়াত বিনিয়োগকাৰীসকলে নিজৰ মাজতে চুক্তিবদ্ধ মূল্যত শ্বেয়াৰ ক্ৰয় আৰু বিক্ৰী কৰে। সাধাৰণতে এজন দালালে এনে লেনদেনৰ সুবিধা প্ৰদান কৰা মধ্যস্থতাকাৰী হিচাপে কাম কৰে।

শ্বেয়াৰ বজাৰত কি ব্যৱসায় কৰা হয়? (What is Traded On The Share Market in Assamese?)

ষ্টক এক্সচেঞ্জত চাৰি প্ৰকাৰৰ বিত্তীয় যন্ত্ৰ (financial instrument) ৰ ব্যৱসায় হয়। সেইবোৰ হ'ল -

• শ্বেয়াৰ (Share) – ই কোম্পানী এটাৰ ইকুইটি মালিকীস্বত্বৰ এককক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। কোম্পানী এটাৰ শ্বেয়াৰ থকা বিনিয়োগকাৰীক শ্বেয়াৰহোল্ডাৰ বুলি জনা যায়।
• বণ্ড (Bond) – কোনো কোম্পানীয়ে জনসাধাৰণৰ পৰা মূলধন সংগ্ৰহৰ বাবে বণ্ড জাৰি কৰে। বণ্ডে ইছ্যুকাৰীক দিয়া ঋণক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। বেংকলৈ যোৱাৰ পৰিৱৰ্তে কোম্পানীটোৱে ইয়াৰ বণ্ড ক্ৰয় কৰা বিনিয়োগকাৰীৰ পৰা ধন লাভ কৰে। ইয়াৰ বিনিয়োগকাৰীক নিৰ্দিষ্ট হাৰত ৰিটাৰ্ণ দিয়ে।
• মিউচুৱেল ফাণ্ড (Mutual Funds) – মিউচুৱেল ফাণ্ড হৈছে এনে কোম্পানী যিয়ে একাধিক বিনিয়োগকাৰীৰ পৰা ধন একত্ৰিত কৰে আৰু সেই ধন ষ্টক, বণ্ড আৰু হ্ৰস্বম্যাদী ঋণ (short-term debt) ৰ দৰে ছিকিউৰিটিৰ মিশ্ৰণত বিনিয়োগ কৰে।
• ডেৰাইভেটিভ (Derivatives) - ডেৰাইভেটিভ হৈছে এনে বিত্তীয় যন্ত্ৰ যিয়ে নিজৰ মূল্য শ্বেয়াৰ, মুদ্ৰা, পণ্য আদিৰ দৰে অন্তৰ্নিহিত সম্পত্তিৰ পৰা আহৰণ কৰে। ফিউচাৰ (Futures) আৰু বিকল্পসমূহ (Options) ডেৰাইভেটিভ যন্ত্ৰৰ সাধাৰণ উদাহৰণ।

How are Shares Priced in the Market and Who Determines the Price?

বজাৰত শ্বেয়াৰৰ মূল্য কেনেকৈ নিৰ্ধাৰণ কৰা হয় আৰু মূল্য কোনে নিৰ্ধাৰণ কৰে?

ষ্টক এক্সচেঞ্জত কোম্পানী এটাৰ শ্বেয়াৰ ৰাজহুৱাভাৱে ব্যৱসায় আৰম্ভ কৰাৰ পিছত বজাৰত কোম্পানী এটাৰ শ্বেয়াৰৰ চাহিদা আৰু যোগানৰ দ্বাৰা ইয়াৰ শ্বেয়াৰৰ মূল্য কাৰক হিচাপে লোৱা হয়। যদি অনুকূল কাৰক থাকে তেন্তে ইয়াৰ শ্বেয়াৰৰ চাহিদা বেছি হ’ব, যাৰ ফলত শ্বেয়াৰৰ মূল্য বৃদ্ধি পাব।

Why do companies need shares and why do they have to list it?

কোম্পানীবোৰক কিয় শ্বেয়াৰৰ প্ৰয়োজন আৰু কিয় তালিকাভুক্ত কৰিবলগীয়া হয়?

কোম্পানীসমূহে ব্যৱসায় সম্প্ৰসাৰণ কৰাৰ সময়ত অধিক মূলধনৰ প্ৰয়োজন হয়। এনে সময়ত কোম্পানীসমূহে শ্বেয়াৰ বজাৰৰ কাষ চাপি নিজৰ বজাৰ মূল্যৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্দিষ্ট সংখ্যক শ্বেয়াৰ আগবঢ়ায় যিটো বিনিয়োগকাৰীয়ে ক্ৰয় কৰিব পাৰে। বিনিয়োগকাৰীয়ে কোম্পানীটোক কিছু ধন দিয়ে আৰু বিনিময়ত অংশৰ মালিক হ’ব পাৰে। যেতিয়া শ্বেয়াৰৰ মূল্য বৃদ্ধি পায় তেতিয়া বিনিয়োগকাৰীৰ মালিকানাধীন শ্বেয়াৰৰ মূল্য বৃদ্ধি পায়।

এটা কোম্পানীয়ে নিজৰ শ্বেয়াৰসমূহ জনসাধাৰণক বিক্ৰী কৰি নিজৰ শ্বেয়াৰসমূহ তালিকাভুক্ত কৰিব পাৰে আৰু এই প্ৰক্ৰিয়াটোক ইনিচিয়েল পাব্লিক অফাৰিং (IPO) বুলি কয়। কোম্পানীটোৱে আই পি অ’ আৰম্ভ কৰিবলৈ আৰু তালিকাভুক্ত হোৱাৰ যোগ্য হ’বলৈ Securities & Exchange Board of India (SEBI) ৰ নিয়ম-নীতি মানি চলিব লাগিব। ভাৰতৰ ছিকিউৰিটিজ বজাৰৰ নিয়ন্ত্ৰক হৈছে ছেবি। ই ছিকিউৰিটি বজাৰত বিনিয়োগকাৰীৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰে।